Viti 2020 solli një përmbysje masive anembanë botës. Midis qindra mijëra njerëzve që humbën jetën për shkak të pandemisë së koronavirusit shumë gra të shquara gjithashtu ndërruan jetë nga sëmundje të tjera ose shkaqe natyrore, duke lënë pas trashëgimi të qëndrueshme.
Këto 12 gra të shquara luftuan pa u lodhur për të lënë gjurmë në shkencë, politikë, arte dhe fusha të tjera.
Ato nuk do të harrohen.
Ruth Bader Ginsburg, gjyqtare e Gjykatëse Supreme
Gjykatësja e Gjykatës Supreme Ruth Bader Ginsburg e kaloi karrierën e saj të gjatë ligjore duke u bërë kampione për gratë dhe pakicat.
Si një nga nëntë gratë që ndoqën Shkollën e Drejtësisë në Harvard në 1956, Ginsburg bëri historinë me revistën e parë juridike që i kushtohej tërësisht të drejtave të grave. Ajo shërbeu si avokate e Unionit Amerikan të Lirive Civile dhe si gjyqtare në Gjykatën e Apelit të Distriktit të Kolumbisë, ku vazhdimisht luftonte për të drejtat e abortit dhe barazinë gjinore, transmeton Klan Kosova.
Në vitin 1993, ajo u emërua në Gjykatën e Lartë të Shteteve të Bashkuara, ku vendosi në favor të të drejtave të grave dhe të drejtave të votës. Ajo vdiq në shtator të 2020-ës pas një beteje të gjatë me kancerin.
Katherine Johnson, matematicente për NASA, 101
Në vitet 1950, matematicientja Katherine Johnson u bë një nga gratë e para me ngjyrë që punoi për NASA-n. Ajo ishte një punonjëse e çmuar që u ngrit në detyrë. Kontributet e saj çuan në suksesin e aterrimit të Apollo Hënës dhe misioneve pasuese.
Johnson punoi në NASA deri në 1986 dhe vazhdoi të inkurajojë gratë e reja që të ndjekin karrierën në këtë fushë.
Në vitin 2015, presidenti Barack Obama i dha Johnson Medaljen Presidenciale të Lirisë.
Ajo u portretizua nga aktorja Taraji P. Henson në filmin biografik 2016 “Figurat e Fshehura”. Johnson vdiq në shkurt në moshën 101 vjeçare.
Helen Reddy, këngëtare, 78 vjeçare
Helen Reddy është e njohur më së shumti për hitin e vitit 1972 “I Am Woman”, (“Unë jam grua”), e cila ishte, në atë kohë, një himn i rrallë për fuqizimin e femrave. Reddy fitoi një çmim Grammy për muzikë.
Reddy ishte këngëtarja e parë australiane që radhitej në top listat e këngëve në Amerikë ku 15 nga këngët e saj u renditen në top 100. Mirëpo, asnjëra nuk pati aq ndikim sa “I Am Woman”, e cila është luajtur kudo që nga reklamat televizive deri në skenën e Çmimeve Oskar.
Reddy vdiq në shtator të vitit që lamë pas pasi vuante nga sëmundja Addison dhe dementia.
Lucille Bridges, ikona anti-segregacion, 86 vjeçare
Në vitet 1960, një vajzë gjashtëvjeçare me emrin Ruby Bridges u bë e para nxënëse me ngjyrë që ndoqi një shkollë fillore me njerëz të bardhë në Luiziana. Shteti ishte detyruar të integrohej nën Brown kundër Bordit të Edukimit, por shumë njerëz të bardhë ishin jashtëzakonisht rezistent. Rubi i Ri hasi në armiqësi, racizëm dhe dhunë që u përkujtua më vonë në një pikturë të Norman Rockwell.
Ruby jeton sot, por nëna e saj, Lucille Bridges, ndërroi jetë në nëntor.
Ishte Lucille ajo që këmbënguli për të dërguar Rubin në shkollën me nxënës të bardhë në mënyrë që ajo të mund të merrte një arsim cilësor, sipas NPR. Familja u bë simbol i lëvizjes anti-ndarjeje dhe të drejtave civile, njofton Klan Kosova.
Lucille Bridges vdiq nga kanceri në nëntor.
Roberta McCain, shoqëri politike, 108
Roberta McCain ishte një mbështetëse e fortë e djalit të saj, John S. McCain III, gjatë kandidimit të tij për president në 2008-ën. Ajo vdiq në tetor në moshën 108 vjeçare.
McCain ishte një trashëgimtare e naftës e cila ishte krenare për karrierën e Marinës së burrit dhe djemve të saj. Ajo sponsorizoi një anije detare dhe ishte anëtare aktive e Klubit të Grave të Marinës.
McCain gjithashtu priti udhëheqësit botërorë për mëngjes dhe kokteje në shtëpinë e saj në Capitol Hill.
Roberta e famshme qëndroi stoike në pamjen e jashtme kur djali i saj u bë rob i luftës për më shumë se pesë vjet në Vietnam, sipas Washington Post. Në atë kohë, ajo i shkroi një letër Presidentit Lyndon B. Johnson në mbështetje të politikave të tij të luftës, transmeton Klan Kosova.
Cecilia Chiang, pioniere kineze e ushqimit, 100
Amerikanët e kanë dashur ushqimin kinez për më shumë se një shekull, por Cecilia Chiang ndryshoi lojën plotësisht gjatë karrierës së saj të gjatë si menaxhere restorantesh nga vitet 1960 deri në mes të viteve 2010.
Chiang, që lindi afër Shangait, i prezantoi ShBA-së një stil Sichuan më të pasur dhe autentike. Chiang drejtoi restorantin Mandarin në San Francisco, ku ajo shërbeu pjata “të reja” si pula kung-pao dhe rosë e tymosur nga çaji për turmat e mëdha që rreshtoheshin rreth bllokut.
Ndërsa Chiang hapi një restorant të dytë në Beverly Hills dhe u bë një konsulente restorantesh rreth të 90-ave, kritikët e ushqimit e vlerësuan atë për popullarizimin e ushqimit rajonal kinez në të njëjtën mënyrë si Julia Child popullarizoi ushqimin francez, sipas New York Times.
Chiang vdiq në tetor në moshën 100 vjeçare, transmeton Klan Kosova.
Mary Fowkes, neuropatologe e cila studioi COVID-19, 66
Derisa mjekët përplaseshin për një përgjigje në fillim të pandemisë, neuropatologia Mary Foëkes kreu autopsi mbi pacientët me COVID-19 pavarësisht se ishte në një grupmoshë të prekshme.
Fowkes bëri zbulimin kritik se koronavirusi bën mpiksje gjaku në tru, mushkëri, zemër dhe mëlçi. Ky zbulim çoi në përdorimin e gjerë të holluesve të gjakut për të trajtuar pacientët me koronavirus, gjë që çoi në përmirësime shëndetësore në mesin e pacientëve, sipas New York Times.
Fowkes vdiq nga një sulm në zemër në nëntor.
Mickey Wright, lojtare legjendare e golfit, 85 vjeçare
E konsideruar si lojtarja më e mirë grua ndonjëherë, Mickey Wright ishte një nga katër lojtaret – burra ose gra – që fitoi katër turne të njëpasnjëshme të mëdha.
Wright, karriera e së cilës arriti kulmin në fillim të viteve 1960, ishte e njohur për ritmin e saj të fuqishëm, rekord. Ajo u fut në Sallën e Famës të Golfit Botëror në 1976.
Wright jetoi e qetë deri në pension dhe vdiq në shkurt nga një sulm në zemër.
Elizabeth Wurtzel, autore e ” Prozac Nation”, 52
Në vitin 1994, kujtimet e Elizabeth Wurtzel “Prozac Nation” u bën një bestseller kombëtar. Libri përshkroi jetën e Wurtzel me depresion atipik dhe u adaptua më vonë në një film me protagonist Christina Ricci.
Wurtzel shkroi edhe katër libra. Ajo vazhdoi të flasë dhe të shkruajë tregime të sinqerta për sëmundjen mendore, seksin e rastësishëm dhe abuzimin me drogë në rininë e saj. Ajo njoftoi në vitin 2015 se kishte kancer të gjirit dhe foli hapur për mastektominë e saj të dyfishtë.
Ajo vdiq nga sëmundja në janar në moshën 52 vjeçare.
B. Smith, modele, 70
B. Smith ishte modelja e parë me ngjyrë që hijeshoi kopertinën e revistës Mademoiselle në 1976. Ajo ishte gjithashtu një aktore në Broadway dhe TV e cila u shfaq në “Mr. Rogers’ Neighborhood” dhe “Sabrina the Teenage Witch.”
Por trashëgimia më e madhe e Smith jeton padyshim në restorantet e saj. Smith zotëronte institucione të mirënjohura, të frymëzuara nga Jugu, nga vitet 1980 deri në mesin e viteve 2010 në New York City, Long Island dhe Washington, DC Smith shkroi libra gatimi dhe dizenjoi dekore, duke u bërë gruaja e parë me ngjyrë që debutoi me një linjë produktesh të shtëpisë në Bed, Bath & Beyond.
Smith vdiq nga sëmundja e Alzheimerit në shkurt.
Rosalind Walter, në origjinal “Rosie the Riveter”, 95
Ekziston një fakt pak i njohur që ikona “Rosie the Riveter” ishte bazuar në një seri njerëzish të vërtetë. E para në atë seri ishte një grua në Long Island me emrin Rosalind Walter e cila vdiq në mars në moshën 95 vjeçare.
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Walter ishte një nga shumë gratë që punonin në fabrikë qëvzakonisht ishin vende pune të rezervuara për burra. Walter ishte duke punuar një turne nate duke ndërtuar aeroplanë luftarakë në Connecticut, kur një gazetë lokale shkroi një histori frymëzuese për përpjekjet e saj.
Artikulli frymëzoi muzikantët Redd Evans dhe John Jacob Loeb për të shkruar një këngë të quajtur “Rosie the Riveter”, sipas New York Times.
Mary Higgins Clark, shkrimtare e trillerëve, 92
Mary Higgins Clark shkroi 56 romane të zhanritvtriller në jetën e saj dhe të gjitha ato ishin më të shiturat, sipas botuesit të saj Simon & Schuster. Me mbi 100 milionë kopje të librave të saj në SHBA, adhuruesit e saj e njohin atë si “Mbretëresha e trillerëve”.
Clark filloi të shkruajë në mes të të 40-ave dhe botoi romanin e saj debutues “Ku janë fëmijët?” në 1975. Libri i saj i fundit, “Puthni Vajzat dhe Bëni Të Qajnë”, u botua në vitin 2019.
Clark vdiq nga shkaqe natyrore në moshën 92 vjeçare në janar.
